Zemun je jedan od najlepših delova Beograda, a njegova posebnost leži u autentičnom stilu, arhitekturi i znamenitostima koje ga izdvajaju iz svega što se može videti u srpskoj prestonici. Duga tradicija i zanimljiva istorija ga svrstavaju u red najstarijih evropskih naselja, a njegovi stanovnici ga čine jednom od najvoljenijih beogradskih opština.
Zemun ima vrlo burnu i dugu istoriju koja seže do ranog neolita. Tadašnji ljudi su videli u ovom području dobru priliku za naseljavanje, pa su formirali zemunice, tačnije jame u kojim su živeli, a za koje se smatra da su kumovale današnjem, slovenskom nazivu ove opštine koji u sličnom varijetetu, postoji od 9. veka. Sve do tada, naselje je nosilo naziv Taurunum, koji su mu dali Kelti naseljeni na području današnjeg Gardoša.
Danas Zemun naseljava više od 150 000 stanovnika i predstavlja drugu po veličini beogradsku opštinu, smeštenu u jugoistočnom delu Srema, na obali Dunava. U sastavu Beograda se nalazi od 1934. godine, a do danas se razvio u važan industrijski i kulturno-istorijski deo, bez čijeg obilaska poseta Beogradu ne bi bila potpuna.
Nastanak kule Gardoš
Čuvena zemunska kula koja krasi Gardoš izgrađena je 1896. godine, kada su Mađari slavili 1.000 godina otkako su se sa prostranstva dalekog Urala doselili u Evropu. U sklopu obeležavanja tog jubileja sagrađene su četiri milenijumska spomenika koji su omeđili granice Ugarske sa svih strana sveta.
Centralni milenijumski spomenik ove kompozicije, sa statuama poglavara sedam plemena koji su osnovali državu u Panoniji i značajnim ličnostima koje su obeležile mađarsku istoriju, nalazi se danas na Trgu heroja u Budimpešti. Kula na Gardošu je izgrađena da bi obeležila zamišljenu južnu granicu Ugarske i jedina je ostala sačuvana od svih spomenika izvan današnje Mađarske. Kule u Slovačkoj, Ukrajini i Rumuniji više ne postoje.
Pravo ime kule
Izvorno ova kula je nazvana Milenijumska, ime je dobila po jednom milenijumu, odnosno 1.000 godina od dolaska Ugara na ove prostore, a kasnije tokom vremena dobijala je različita imena. Srbi koji su naseljavali Zemun nazivali su je Kula Sibinjanin Janka, po istorijskoj ličnosti Janošu Hunjadiju, koji je ratovao protiv Turaka i koji je kao junak opevan u mnogim narodnim pesmama. Taj naziv je bio opšteprihvaćen i ozvaničen nakon Prvog svetskog rata. Neutralni naziv kula Gardoš dobila je po znamenitom lesnom bregu na kom je pre više od jednog veka sazidana.
Prave čari kule Gardoš
Naselje koje važi za najstarije u Evropi nastalo je na brdu Gardoš, koje predstavlja staro zemunsko jezgro. Iako u počecima nastanjivanja Zemuna nije postojala, Gardoš kula je danas vizuelni i istorijski simbol naselja, jer obeležava mesto na kome je nastala zemunska istorija prepuna kultura i naroda, koji su u Zemun došli seobama, ratovima i raznim pohodima, kao i mesto za koje se, kako Beograđani, tako i turisti odlučuju da prvo posete i osete Beograd i Zemun kao na dlanu.
Tada se i zaljube i sve čari Beograda iz čije će ljubavi svaki naredni obilazak biti prava avantura i nešto čemu ćete poželeti da se opet vratite. Poznavaoci Zemuna, istoričari i istraživači tvrde da se na Gardošu nalaze razgranati podzemni lagumi koji vode čak do Kalemegdana, pa ako je verovati tvrdnjama, Zemun je mnogo zanimljiviji i misteriozniji nego što se to na prvi pogled čini.
O istoriji i samom nastanku kule Gardoš i opštine Zemun, kao i o svim zanimljivostima vezanim za ovaj deo Beograda govorio je direktor turističke organizacije Beograda Miodrag Popović.
– Taj prostor, odnosno kula ima mnogo dužu istoriju. Taj prostor je zauzimala nekadašnja stara kula ili stara fortifikacija Taurunum koja postoji još od rimskog vremena te se kroz istoriju menja i postaje značajna – govori direktor turističke agencije Beograd i dodaje:
– Naš narod znao je da kulu Gardoš zove kula Sibinjanin Janka. Veliki srpski i mađarski heroj, međutim, sredinom 15. veka posle njegove velike osvajačke pobede bilo je mnogo poginulih i upravo na tom prostoru gde se nalazi kula Gardoš nisu mogli da pokopaju sve koji su poginuli, pojavila se i kuga te je Janošu Hunjadiju od te kuge i preminuo. Zbog toga je, kada je kula kasnije napravljena kao i ceo taj prostor nazvan kula Sibinjanin Janka – navodi Miodrag Popović.
– Samo ime Gardoš jako je zanimljivo jer je to mađarska transkripcija srpske reči „grad“ koja prevedena na mađarski zvuči kao „gardoš“. S obzirom na to moramo se vratiti korenu reči grad jer grad nekada nije značio urbanu sredinu već utvrda, tvrđava što se može videti kroz tumačenje naše stare narodne poezije – dodaje on.
Direktor turističke agencije Beograd navodi da je Gardoš danas poznato turističko mesto kako za Beograd, tako i za opštinu Zemun.
– Imajući u vidu da i dan danas Zemunci još uvek govore da idu u Beograd kada moraju da pređu preko reke, jasno je da se Zemun izdvaja kao grad „u gradu“ koji ima neku svoju specifičnu atmosferu i predstavlja neverovatnu važnost za turističku ponuda Beograda iz razloga što u Evropi nema grada koji ima taj prelazak sa nečega što predstavlja apsolutni deo grada u samom gradu iz koga ulazite u srednju, odnosno centralnu Evropu prešavši samo preko reke. Ulazite u svet koji je apsolutno drugačiji, u nešto što je drugačije po mentalitetu, kulinarstvu, gastronomiji i na taj način iz jednog sveta, iz Beograd, prelazite u neki drugi svet, Zemun, što je od velike važnosti za naš turizam – rekao je Miodrag Popović.
– Ne znam da li neki drugi grad može da se pohvali i poredi po tome, po toj vrednosti i pod tim uticajem različitih kultura i to je prednost u promociji Beograda koji se koristi već godinama – dodaje on i objašnjava da Zemunu prema svojim karakteristikama mogu da pariraju samo Istanbul, Konstantinopolj odnosno Carigrad.
Izvor: srbijadanas
Foto: zemunske vesti
