Retki su krajevi Beograda oko kojih se toliko lome koplja kao oko Zemuna – dok ga, u pogledu statusa, stanovnici drugih gradskih opština izjednačavaju sa svojima, ponosni Zemunci smatraju ga, u najmanju ruku, zasebnom planetom, i uvek nazivaju svojim „rodnim gradom“, iako je Zemun prvi put zvanično pripojen Beogradu još 1934, a status beogradske opštine ima od 1945.
No, bio Zemun beogradska opština, pogranični habzburški grad koji je taj status stekao 1739, ili planeta koju sve više kolonizuju „vanzemunci“, ne može mu se osporiti da se u njemu nalazi najstarija kuća u Beogradu, a mnoge će iznenaditi podatak da je najstarija zdravstvena ustanova u Srbiji i jedna od najstarijih u ovom delu Evrope – upravo Zemunska bolnica.
U okviru nove rubrike „Beograda na Blic“, „NAJ U BEOGRADU“, donosimo vam priču o Zemunskoj bolnici – kako je nastala, kakva je njena uloga bila kroz istoriju svog postojanja, a kakvo mesto zauzima danas, u doba pandemije, kao jedna od ključnih tačaka na mapi kovid sistema Srbije.
Zemunska bolnica, današnji Kliničko-bolnički centar „Zemun“, osnovana je 1784. godine, ali koreni najstarije bolnice u Srbiji sežu još dublje u prošlost, tačnije, pola veka ranije.
Naime, velika briga vlasti s početka 18. veka bilo je sprečavanje epidemija zaraznih bolesti koje bi mogle da se prošire sa teritorije Osmanskog carstva. Zbog toga je još 1730. godine osnovan „kontumac“ – karantin kroz koji su prolazili i putnici i roba.
U drugoj polovini 18. veka u Zemunu su postojale dve bolnice: srpska i nemačka ili katolička bolnica, koje se u dokumentima pojavljuju pod nemačkim nazivima. Nemačka je osnovana 1758, dok tačan datum osnivanja srpske nije poznat; prvi dokument u kome se pominje potiče iz 1769. godine.
Pored ovih dveju, u Zemunu su jedno vreme postojale i Vojna (od 1788) i Jevrejska bolnica (od 1814).
Generalna komanda je 25. februara 1784. naredila spajanje srpske i nemačke bolnice u jednu, čime je započeto formiranje nove Gradske bolnice u Zemunu. No, pošto nijedna postojeća zgrada bolnice nije bila zadovoljavajuća, pristupilo se izradi planova za izgradnju novog objekta.
Međutim, zbog nedostatka novca, na kraju je ipak izvršena samo adaptacija postojeće zgrade 1806. godine.
Ginekološko odeljenje osnovano je 1811. a, zbog loših uslova, pacijenti bolnice su i dalje najčešće bili zanatlije, sluge, prosjaci, dok su se imućniji lečili kod privatnih lekara i bolovali u svojim kućama.
Bolnica je 1821. proširena kupovinom susedne kuće, pa je do 1830. imala tri sobe za bolesnike, jednu za bolesnice, i jednu za hapšenike, ukupno sa 23 postelje.
Broj pacijenata se povećavao, pa je 1886. bilo ukupno 458 hospitalizovanih pacijenata. Od 1887. uvedeno je i ambulantno lečenje.
Radom Javne opšte bolnice, od 1891, najpre u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, a zatim i Nezavisnoj državi Hrvatskoj, u čijem je okviru bio Zemun do 1945, uspešno su upravljale sestre milosrdnice sve do oslobođenja Zemuna posle čega je pretvorena u vojnu ustanovu za prihvat i lečenje ranjenika.
U objektima Bolnice, nakon oslobođenja, smeštene su 432 bolesničke postelje. Broj postelja se povećavao iz godine u godinu, prema rastu ukupne funkcije današnjeg Kliničko-bolničkog centra i racionalizaciji njegove organizacije.
Devet godina kasnije (1954. godine) broj postelja je bio 546, da bi već 1961. godine dostigao brojku od 701 ležaja. Godina 1975. dočekana je sa 814 postelja, da bi se 1984. godine u svim objektima Centra nalazilo 853 postelje.
Sa brojem postelja, ali pre svega sa objedinjenijom funkcijom dijagnostike i lečenja, rastao je i broj takozvanih “ispisanih bolesnika”, tj. broj lečenih građana. U 1954. godini lečeno je 14.500 gradana, da bi krajem 1984. godine dostigao broj od 26.554. Procenjuje se da je od oslobodeđnja do 1985. godine u Kliničko-bolničkom centru „Zemun“ lečeno oko 800.000 bolesnika.
Dr Subotić bolničku kuhinju pretvorio u operacionu salu
Zanimljivo je pomenuti da je prvo hirurško odeljenje u Zemunskoj bolnici osnovao čuveni doktor Vojislav Subotić, i to tako što je bolničku kuhinju pretvorio u prvu operacionu salu.
Doktor Subotić je ode Zemunske bolnice napravio moderno lečilište i njegov dolazak na čelo uprave smatra se prekretnicom u radu ove ustanove.
Početkom dvadesetog veka, nabavljeni su rendgen, sterilizator, a uređena je i nova operaciona sala.
Blic
